छठ पबनीको उत्पत्ति र विस्तार
छठपूजामा सूर्यपूजा गरिन्छ, तर सूर्यपूजा नै छठ पर्व होइन। छठपर्वको एउटा अंग सूर्यपूजा हो। रामायण तथा महाभारत र अन्य धार्मिक ग्रन्थहरुमा...
निर्वाचित प्रधानमन्त्रीले काम गर्न नपाउने नेपाली लोकतन्त्रको मोडल हो?
म्ह:पूजाको दार्शनिक पक्ष
न्हु दँया भिन्तुना, नेपाल संवत् ११४१ को
लक्ष्मीपूजा : किन कसैको आज, कसैको भोलि?
को हुन् शंखधर साख्वा: ?
नेपाल संवतका प्रवर्तक शंखधर साख्वा:लाई मानिन्छ। उनलाई ऐतिहासिक पात्र मान्नेको संख्या धेरै छन्। अहिले उनलाई नेपालको राष्ट्रिय विभूति नै मानिन्छ। शंखधर साख्वा: बौद्ध...
रात्रिकालीन औँसीमै लक्ष्मीपूजा गर्नुपर्छ भन्ने शास्त्रीय प्रमाण
ऋतुअनुसारका कुनै पनि तिथिपरक चाडपर्व, पूजा आदि सम्बन्धित तिथि क्षय वा वृद्धिका कारण पूर्वविद्धा वा परविद्धा तिथि लिनुपर्नेमा सोहीअनुसार र...
संघीय सरकारले हाम्राे माग नसुन्दा उपत्यका कोरोनाको केन्द्र बन्याे
कोरोनाविरुद्ध लड्न एकीकृत शक्तिको खाँचो छ। सबै एक भएर अघि बढे मात्रै कोरोनाविरुद्धको लडाइँमा हामीले छिट्टै विजय हासिल गर्न सक्छौँ। हामीहरूले...
चीन र भारतको ‘आत्मनिर्भरता’ अभियान
चीन र भारतका शीर्ष नीति निर्धारणकर्ताहरूले आर्थिक वृद्धिलाई बढावा दिनका लागि निर्यात बजारको सट्टा घरेलु बजारमा अधिक ध्यान दिने फैसला...
जहाँ विद्यार्थी त्यहीँ स्कुल !
पढाउने होइन पढ्ने कला सिकाउने। सिक्नका लागि सिकाउने। यो मोडलमा शिक्षक पूर्णतः सहजकर्ता बन्ने छ। विद्यार्थी संगठनले अभिभावक सचेतनालाई राजनीति...
क्लिनफिड पायौं, अबको चुनौती कन्टेन्ट राम्रो दिने हो (भिडिओसहित)
नेपाली च्यानलले अब आफ्ना कन्टेन्टहरू बलियो बनाउनुपर्यो। एफएम, पत्रपत्रिका, अनलाइन सबैलाई अबको चुनौती कन्टेन्ट राम्रो दिने हो। नेपाली जनताले भोलिको दिनमा के...
मिथिलाको पान संस्कृति
धर्मशास्त्रमा पानलाई शुद्ध र पवित्र मानेर देवतालाई पनि चढाइन्छ। यस क्षेत्रमा पानको पातलाई खाने कार्यमा पनि उपयोग गरिन्छ। पानको पातको कतिपय...
दसैं : महिलालाई सास्ती, पुरुषलाई मस्ती!
गृहिणीमात्र हुनु भनेको अभिशाप जस्तो हुन पुगेको छ। प्रायः महिला दसैं नजिकिँदै जाँदा टाउकोमा गह्रुँगो भारीले थिच्दै गएको महसुस गर्छन्। जब...
महामारीविरुद्ध लडाइँमा राज्य र जनताबीच विश्वासिलो सम्बन्ध जरुरी : स्वास्थ्यमन्त्री ढकाल
चाडपर्वहरू मनाउँदा विशेष सावधानीहरू अपनाई आफ्नो परिवार र नजिकमा मानिसहरूको जीवन रक्षा गर्ने गरी मनाउनुपर्ने अहम दायित्व समेत थपिएको छ। यो...
विद्यार्थीको परीक्षा होइन, मूल्यांकन गरौं
सनातनी मूल्यांकनलाई चुनौती दिएर हाम्रै समाजमा अघि बढेका उदाहरण हेर्दा पनि मूल्यांकन हामीले सोचेको भन्दा जकडिएको भेटिँदोरछ। अब परीक्षाको ठाउँमा मूल्यांकनलाई...
के हो हेडमास्टर ? को हो हेडमास्टर !
अहिलेका प्रधानाध्यापकलाई उनीहरूको नेतृत्वदायी शैलीमा परिवर्तन ल्याउनुपर्छ। अहिले प्रअहरू नेतृत्वकर्ता भन्दा पनि शासक बनेका छन्। प्रअहरूलाई बदल्न सकियो भने समग्र शिक्षा क्षेत्र...
बलात्कारको मृत्यु
चार महिने ती अवोध बालिकालाई अर्धनग्नताले नै उनका आफ्नै रगतका नाताबाट बलात्कृत बनाएको हो त? स्वतन्त्रताको पराकाष्ठा नाघ्दै छाडापनको चरम सीमामा...
समाचार ‘निर्माण (!)’ गर्ने मान्छे
उहिले हातमा झोला, हल्का दारी, काइँयो नसुँघेको कपाल र खुम्चिएको कमिजको खल्तीमा दुई/तीन वटा कलम उसको परिचय थियो। अहिले परिचय...
विश्वविद्यालयलाई ‘विष विद्यालय’ हुन नदिन के गर्ने ?
विश्वविद्यालय सुधारका लागि अहिले उपयुक्त समय आएको छ। देशभर अहिले १२ वटा विश्वविद्यालय छन्। सबैले परम्परागत शैलीमा पठनपाठन गरिरहेका छन्। अब तिनीहरूले दिने...
विद्यालय शिक्षाको ‘अर्ग्यानिक बिजनेस’
अहिलेको शिक्षा प्रदान गर्ने गर्ने शैलीलाई तुरून्तै परिमार्जन गर्नुपर्छ। सन् २०४० सम्म नेपालको यही शिक्षा प्रणााली कायम रहिरहने हो भने धेरै...
‘मान’ पाएर पनि गुमेको शान
सिलवालको शान संविधान दिवसबाट उदांगिएको छ। उनीभन्दा बढी युवा तथा खेलकुदमन्त्री जगत्बहादुर विश्वकर्माको सुझबुझ र क्रियाकलापमाथि प्रश्न उठेका छन्। मन्त्रीले आफ्ना...
कोही छ देशको अर्थतन्त्र थेग्न सक्ने अर्थमन्त्री?
पूर्वअर्थमन्त्रीहरू विष्णु पौडेल र सुरेन्द्र पाण्डेको नाम भावी अर्थमन्त्रीको रूपमा नेकपाभित्र चर्चामा छ। तर, प्रधानमन्त्रीले उनीहरू दुवैलाई बाइपास गर्न अर्थ-राज्यमन्त्रीमार्फत्...
नेकपा र जबजको सान्दर्भिकता
अहिले नेकपाका कतिपय नेता–कार्यकर्ताले जबज असान्दर्भिक भइसक्यो भनेको सुनिन्छ, त्यो गलत बुझाइ हो। जबज खासमा कम्युनिस्ट आन्दोलनको लोकतान्त्रीकरण थियो, त्यसैले भण्डारीले...
कोरोना नियन्त्रणमा सरकारको भूमिका खोज्ने हामीले नागरिक जिम्मेवारी वहन गरेका छौं त ?
कोरोना नियन्त्रणका सम्बन्धमा सरकारको आलोचना गर्नेहरुले आफ्नो भूमिका के हो भन्ने पनि हेक्का राख्नुपर्छ। सरकारको आलोचना गर्ने ठाउँ धेरै होलान् तर...
त्यो प्लेग, यो कोरोना
जब चीनको वुहानबाट २०१९ को अन्त्यताका कोरोना महामारी फैलिएर विश्वलाई नै त्रसित बनायो, तब कामुको विख्यात कृति दि प्लेग पढ्नेहरू...
यमलोकमा पीसीआर
सारा मर्त्यलोकलाई नै कोरोनाले घेरेको बेला तँलाई पीसीआर रिपोर्ट भनेको थाहा छैन ?’ ‘इमिग्रेसन’ को मान्छेले आँखा राता पार्यो पुथ्वीको कोरोना...
किनारामा धकेलिएका अपांगता भएका लेखक
कोभिड-१९ को महामारीमा लेखकहरू पुस्तकको बिक्री र पाठकसँगको सम्बन्धलाई लिएर चिन्तित छन्। ढिलै भए पनि प्रकाशनमा विविधता आउनु राम्रो कुरा हो,...
दाइजो : मधेसमा ‘क्यास’, पहाडमा ‘उपहार’
मधेसमा दाइजो प्रथा थियो र छ, त्यो विकृतिको जरोलाई उखेलेर फ्याक्न नयाँ पुस्ता अघि बढेका छन्। पहाडमा उपहारको नाममा दाइजो लेनदेन...
इन्द्रजात्रा कथा शृंखला ४ : इन्द्रजात्रामा भएको महिला क्रान्ति
अचेल युवा महिलाले पनि उत्तिकै सक्रियतापूर्वक इन्द्रजात्रामा भाग लिने गर्छन्। के यो कुनै सांस्कृतिक महिला क्रान्ति भन्दा कम छ र...
इन्द्रजात्रा कथा शृंखला-३ : जंगबहादुरले दिएको हिराजडित लाखेको मुखौटो हराएपछि
जंगबहादुरले लाखेलाई सम्झेर प्राथना गरेछन् र भनेछन्, ‘म यो संकटबाट मुक्त भएर घर पुगें भने लाखेको मुखौटोमा हिरा चढाउने छु।’ धेरै...